Na początku tygodnia pisaliśmy o zdarzeniu, jakie miało miejsce w Pradłach w poniedziałek 29 marca. Doszło wówczas do zatrzymania krążenia u starszego mężczyzny. Ze względu na brak dostępnej karetki, na miejsca ruszyła straż pożarna, jednak mężczyzny nie udało się uratować. Postanowiliśmy zapytać Śląski Urząd Wojewódzki, dlaczego taka sytuacja miała miejsce i czy można było jej uniknąć. 

Odpowiedzi udzieliła nam rzecznik wojewody śląskiego Alina Kucharzewska, która w celu wyjaśnienia sprawy przytoczyła w pierwszej kolejności przepisy z Rozporządzenia Ministra Zdrowia.

– Szczegółowy sposób obsługi zgłoszeń przez dyspozytora medycznego określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 19 sierpnia 2019 r. w sprawie ramowych procedur obsługi zgłoszeń alarmowych i powiadomień o zdarzeniach przez dyspozytora medycznego. Zgodnie z zapisem § 3 ust 1. „obsługa zgłoszenia alarmowego przekazywanego z centrum powiadamiania ratunkowego przez dyspozytora przyjmującego obejmuje:
1) odebranie zgłoszenia alarmowego z podaniem kodu dyspozytora przyjmującego, zgodnie z kodem dyspozytora medycznego nadanym w Systemie Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego, zwanym dalej „SWD PRM”, o którym mowa w art. 3 pkt 15 ustawy;
2) weryfikację i potwierdzenie danych wprowadzonych do elektronicznego formularza obsługi zgłoszenia przez operatora;
3) przeprowadzenie, w sposób spokojny i zdecydowany, krótkiej rozmowy z osobą wzywającą mającej na celu uzyskanie informacji o:
a) głównym powodzie wezwania,
b) stanie osoby, u której podejrzewa się stan nagłego zagrożenia zdrowotnego, na podstawie przeprowadzonego wywiadu medycznego,
c) liczbie osób, u których podejrzewa się stan nagłego zagrożenia zdrowotnego,
d) imieniu, nazwisku, wieku i płci osoby, u której podejrzewa się stan nagłego zagrożenia zdrowotnego, jeżeli jest to możliwe,
e) innych danych niż wymienione w lit. a–d, które mogą być istotne do obsługi zgłoszenia przez dyspozytora przyjmującego lub zespół ratownictwa medycznego”.
Szczegółowe rozwinięcie kwestii przeprowadzania wywiadu medycznego zawarte zostało w Obwieszczeniu Ministra Zdrowia z 9 września 2019 r. w sprawie algorytmu zbierania wywiadu medycznego przez dyspozytora medycznego. Przedmiotowy akt prawny mieści w sobie algorytmy zbierania wywiadu medycznego w podziale na poszczególne kategorie zdarzeń medycznych. Dalsze czynności, realizowane przez dyspozytora medycznego opisują § 4, 5 i 6 wspomnianego rozporządzenia. Zgodnie z nimi:
„§ 4. 1. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu medycznego dyspozytor przyjmujący podejmuje decyzję o:
1) przyjęciu zgłoszenia – w przypadku gdy podejrzewa stan nagłego zagrożenia zdrowotnego;
2) odmowie przyjęcia zgłoszenia – w przypadku gdy stwierdza brak stanu nagłego zagrożenia zdrowotnego.
2. Przyjęcie zgłoszenia przez dyspozytora przyjmującego może nastąpić w każdym momencie przeprowadzania wywiadu medycznego.
§ 5. 1. W przypadku przyjęcia zgłoszenia dyspozytor przyjmujący:
1) informuje osobę wzywająca o przyjęciu zgłoszenia;
2) nadaje zgłoszeniu kod pilności, o którym mowa w ust. 2;
3) przekazuje zgłoszenie do obsługi właściwemu dyspozytorowi wysyłającemu;
4) w razie konieczności utrzymuje stały kontakt z osobą wzywającą będącą na miejscu zdarzenia i przekazuje jej w sposób zrozumiały instrukcje dotyczące sposobu udzielania pierwszej pomocy osobie, u której podejrzewa się stan nagłego zagrożenia zdrowotnego, do czasu przybycia zespołu ratownictwa medycznego na miejsce zdarzenia;
5) informuje osobę wzywającą, że w przypadku gwałtownego pogorszenia stanu zdrowia osoby, której wezwanie dotyczy, lub wystąpienia u niej nowych niepokojących objawów należy ponownie skontaktować się z dyspozytorem medycznym.
§ 6. 1. W przypadku podjęcia decyzji o odmowie przyjęcia zgłoszenia dyspozytor przyjmujący:
1) informuje osobę wzywającą o odmowie przyjęcia zgłoszenia i zadysponowania zespołu ratownictwa medycznego;
2) podaje przyczynę odmowy przyjęcia zgłoszenia i zadysponowania zespołu ratownictwa medycznego;
3) informuje osobę wzywającą o zaleceniach dotyczących dalszego postępowania;
4) informuje osobę wzywającą, że w przypadku gwałtownego pogorszenia stanu zdrowia osoby, której wezwanie dotyczy, lub wystąpienia u niej nowych niepokojących objawów należy ponownie skontaktować się z dyspozytorem medycznym” – informuje rzecznik Alina Kucharzewska.

Rzecznik Alina Kucharzewska dodała, że przeprowadzona analiza zdarzenia nie wykazała żadnych nieprawidłowości.

– Odnosząc się do przywołanego [przez redaktora – przyp. red.] zdarzenia, przeprowadzono analizę, która nie wykazała nieprawidłowości w działaniu dyspozytora medycznego. Rzeczywiście, w rejonie operacyjnym Dyspozytorni Medycznej w Sosnowcu w chwili zgłoszenia wszystkie karetki były zadysponowane do innych zdarzeń. Aby jednak zapewnić jak najszybszą pomoc pacjentowi znajdującemu się w bezpośrednim zagrożeniu życia i zdrowia, została zadysponowana Państwowa Straż Pożarna w Zawierciu, która miała za zadanie zabezpieczyć pacjenta do czasu przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego . Powyższe działanie było podyktowane art. 15 Ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym, który wskazuje iż:
1.  Jednostkami współpracującymi z systemem są:
1) jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej,
2) jednostki ochrony przeciwpożarowej włączone do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego,
3) jednostki organizacyjne Policji i Straży Granicznej,
4) jednostki podległe Ministrowi Obrony Narodowej,
5) podmioty uprawnione do wykonywania ratownictwa górskiego na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich,
6) podmioty uprawnione do wykonywania ratownictwa wodnego na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych,
7) podmioty uprawnione do wykonywania ratownictwa górniczego na podstawie przepisów ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze,
8) jednostki organizacyjne Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa, o której mowa w ustawie z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim,
9) podmioty niewymienione w pkt 1-8 oraz społeczne organizacje, które w ramach swoich zadań ustawowych lub statutowych są obowiązane do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego – które uzyskały wpis do rejestru jednostek współpracujących z systemem.
1a.  Jednostki, o których mowa w ust. 1 pkt 3-7 i 9, mogą być jednostkami współpracującymi z systemem, pod warunkiem że:
1) osiągają gotowość operacyjną w czasie nie dłuższym niż 30 minut od przekazania powiadomienia o zdarzeniu;
2) dysponują ratownikami w liczbie niezbędnej do zapewnienia gotowości, o której mowa w pkt 1;
3) dysponują środkami łączności niezbędnymi do zapewnienia gotowości, o której mowa w pkt 1.
2.  (uchylony).
3.  Jednostki współpracujące z systemem udzielają kwalifikowanej pierwszej pomocy osobom znajdującym się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.
4.  W jednostkach współpracujących z systemem, o których mowa w ust. 1 pkt 1-8, osoba będąca ratownikiem medycznym może udzielać w tych jednostkach świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 11 pkt 2, osobom znajdującym się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.
Ze względu na sytuację epidemiologiczną na terenie całego kraju oraz wraz ze wzrostem zachorowań na COVID-19 zaobserwowano znaczny wzrost liczby realizowanych wizyt. Dla przykład podam dane za ostatnią dobę: na 634 wyjazdy wszystkich karetek w województwie (a mamy obecnie 177 zespołów w systemie), aż 423 przewoziły pacjentów z zakażeniem. I taki wskaźnik 2/3 wyjazdów „covidowych” utrzymuje się od ponad tygodnia. Mając na względzie dobro pacjenta dyspozytor medyczny niejednokrotnie podejmuje decyzję o zadysponowaniu służb współpracujących z systemem Państwowe Ratownictwo Medyczne do czasu przyjazdu na miejsce zespołu ratownictwa medycznego, w celu podjęcia kwalifikowanej pierwszej pomocy osobie w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Należy zatem podkreślić, że Państwowa Straż Pożarna nie została zadysponowana na miejsce zastępczo, a jedynie do czasu dotarcia służb ratowniczych. Wobec zwiększonego napływu wizyt oczekujących na realizację takie rozwiązania są stosowane powszechnie na terenie całego kraju, co jest zgodne z obowiązującymi w tym zakresie regulacjami prawnymi – mówi rzecznik Alina Kucharzewska.

Rzecznik Alina Kucharzewska odniosła się ponadto do pytania, czy tej sytuacji można było uniknąć.

– Należy zwrócić uwagę, że sytuacja związana z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 jest bardzo dynamiczna, zatem decyzje podejmowane przez dyspozytorów medycznych są uzależnione od aktualnej liczby zachorowań występujących na terenie rejonu operacyjnego, a także od stanu pacjenta oraz dostępności sił i środków. Trzeba podkreślić, iż dyspozytorzy medyczni dokładają wszelkich starań, aby pomoc osobom potrzebującym dotarła jak najszybciej. Jednostka współpracująca z systemem, w tym przypadku Państwowa Staż Pożarna, zgodnie z ustawą udziela kwalifikowanej pierwszej pomocy osobom znajdującym się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Mając na uwadze dobro pacjentów oraz obecną sytuację epidemiologiczną na terenie województwa śląskiego, pragnę zapewnić, że Wojewoda Śląski podjął szereg działań mających na celu zwiększenie dostępności udzielania świadczeń zdrowotnych pacjentom znajdującym się w stanie zagrożenia zdrowia i życia, m.in. podjął decyzję o uruchomieniu i finansowaniu funkcjonowania na terenie województwa śląskiego dodatkowych 14 zespołów ratownictwa medycznego.

Rzecznik Alina Kucharzewska poinformowała nas także, że 2 tygodnie temu zorganizowana została konferencja prasowa, poświęcona właśnie zasadom działania służb i systemu.

MS
redakcja@zawiercianskie.pl
Fot.: Śląski Urząd Wojewódzki